Tuesday, September 8, 2009

Mumbai Tuisunsuo 1st Anniversary Issue 06-September-09

MUMBAITUISUNSUO

Darzakhum Songate

Mihriem hi ei nunphung reng reng ni mei atih; thu thar hril le hriet hi ei nuom ngawi ngawi hlak. Chanchin lawmum deu lem hi chu a hril inchu in ei inchu deuthaw. Tienlaia, B.C. 480 vel khan Athen mi ha’n Persia lal hrat Marathon indona a anhne chanchin hril dingin anni laia tlan hrattak, Pheidippides chu kilometre 40 vela hla, Athen khuoa an lal va hril dingin antira. Chanchin thar, breaking news eitih dim, a hril zo chun a sawl taluo beidawngin a thi pha hiel.

Thil thra le thalo, thudik le thukhel hang hrilna ding le mi ngaidan hang hne dingin a remchang em lei in news hi tienlaia inthawk khan anlo sut ve hlak hrim anih.

Roman Lalram ah B.C. 59 vel khan kuta ziek fawm nitin thilthlung hai hi a khuo hmun inlar na deu deuva khan anlo tar hlak. Kha hunlai khan tulaiah ei hmang ang paper khawm hi Europe ah a lah um ve nawh. Johannes Gutenberg in kum 1440 khan Printing Press a siem dawka, kha huna inthawk khan lekha sut hrim hrim hi a suk awlsam zuol. Ama khan Gutenberg Bible khawm a lo sut nghe nghe. Europe rama 16th Century vel khan newsletter tihai ang hi alo inlar tran. Chuong ang newsletter, tulaia newspaper tak tak anga ngai thei chu kum 1609 a Johan Corolus in Strasbourg hmuna a sut ve. India rama ve thung chu, lientawk taka saptronga sut hmasatak chu, kum 1780 a in tran, Bengal Gazette kha nin an hril. Chu hnung chun tamtak, nationalist newspaper inti chen India in zalenna a suol laia part pawimaw deu deu lahai khawm an um ve. Tuhin chu Manipur ah hai chen hnam chite te hai khawmin mani trong ngeia tiem thei news ei nei fur tawl. Chu chauh nilovin E-news, hieng, internet le mobile ah inthawk khawm tamtak hmutheiin ah umtah.

Mumbaia eini mi hai news chawlni zata thlumte thlira eilo thlir el hlak, Mumbaituisunsuo khawm kumkhata upa a lo ni der tah. Lawm ah um hle!

Chanchin insuo hi thil intak em em anih. Tienlaia Roman hai lemkha chu papyrus annawhle lunglekha a ziek hi khawlai ah antar kuol hlak ning atih. Printing press hmusuok hnung khawm khan thil a awlsam naw hle. Darsen kha type in an set ah, chu hawrawp thumal chu rembuma pentui nala sut a ngai. A hma met khan vengtieng newspaper chite hai chu typewriter a type hnung in cyclostyle ah an her dawk hlak. Typewriter ah hang thaw khan thil zieksuol hai khawm hang siemthrat el thei anta ngai nawh. Chubaka a suttuhai le a tiemtuhai chen a mi pentui in a mi sukbal pha thei.

Tulai chu mani computer hmaah thrung pumin insawp nei nuoi lovin mawitak in thil an sut dawk thei ta.

Nisienlakhawm, computer ah um hnung khawm hin news insuo ding hin taimakna, ringumna, indikna le ngai dan thra inthuk tak nei a ngai. Chanchin la khawma sut dawka hang sem vel hin taimakna nasatakin a mamawh. Second hand chanchin insuo lova chanchin indiktak insuo ding chun ringumna le taimakna bawk a pawimah. Chun tulai khawvel kalhmang dan hrie ah ngaidan balance deu khawm hi a trul.

Mumbaituisunsuo Editorial Board ei en chun thlangval thralai deu thral annih. Papui inti hai khawm papui tebawp anga naupanga lungril tha inthak vawng an la nih. Chu lei chun ei chanchinbu hi inthrangin hma ah sawn pei ei ring. Hi ding hin Editorial Board member hai hin mi pakhat/pahni chauh sina ngailova mani ta taktak anga invawi pui a ngai anih. Delhi lai khin student ruolin anlo thaw trang tranga, Delhithurawn khi eini news lai tiem thlak pawl kaive in kum 25 lai zet anlo sut tah. Eini news khawm hi tar deu deu a tah thra deu deu bawk atih. A sawt po le an hnik el antih annawm.

Mumbaituisunsuo hin Mumbaia eini mi inlaichinna thratakin a mi siempek. Colaba le Goregaon laia thrung mek hai in Kalina a nunghak pakhat inham dan chen ei lo hriet thei. Ei harsatna le lawmna thuhai min hriet tir tu pawimaw tak anih. Mumbaia ei chanchi hi internet version en in khawvel pumpui hmuthei in a um bawk.

Chanchinbu thrat zie le thratnaw zie enna chu a suok regular dan, a thu phur andik dan, thu thar tak hai a suok hman dan, ngaidan ziek hai a constructive dan le a trawng hmang thrat dan hai dam hi anih. Kumkhat chauh va upa niding chun ei thaw thra hle nin ka hriet.

Mumbaituisunsuo inthrang pei rawh se!

(Pu Darzakhum Songate hih,Mumbai Hmar Welfare Association,Chairman a ni el ba’ka,MT-a article hung ziek zing zing hlak anih.Tuhin nau 2 neiin(nuhmeite le pasalte),an sung in Goregaon,Mumbai-ah an khawsa)-Ed

Ed Sense

Mumbai a chanchinbu hmasatak, Mumbai Tuisunsuo (MT) hi kumkhat alo tling veta leiin, ei lawm hle. Hi kumkhat sung hin thil tam tak a lo liem a, ruoltha tamtak in Mumbai le a suonga cheng hai an mi lo maksan lai zing in tamtak in an mi hung belsa zing bawk a. Tlangval thenkhat in ei nak-ru in hmang ei hmu lai in thenkhat chun sin thar hai eilo hmu ve thung. Athen hai in nakru in hmang ei zawng mek lain a then in sandamna ei lo zawng ve thung. Athen chu sin in sawn lovin ring um takin ei sin thaw pangai ei thaw tlut tlut lain a then chu a pangai nawdeu dit man in hmun dang dang ah ei lo in sawn hman bawk. Pang-ngal thenkhat leiin ei khawvel nithum vel tithawng in ei um bawk, nisienlakhawm, Pune hai lem chu football a ei hne tho. Sikpuiruoi hai hmangin Mr le Miss thar hai nei in inhawi ei lo chen lain thlarau tienga in hawi ei ti ve na ding in Pastor nei in, thalai inkhawmpui hai khawm ei lo hmang. Swine flu tri in a thenin hmai an tuom lai in, ei vok sung le bawng sung hme ding ei thul chuong bawk nawh. Sea-link thar hai ei neia, motor thar nei hai tading khawma south Mumbai fe an hawi lem lai zing in then khat hai chun vai zakkha kumkhat ei lo in hnam nawk der tah. Raj Thackarey in inhnâm na thu a the dar lai in Rev. H. Chungthang chun hmangaina thu a lo the dar ve thung. Khawvel pumpui economy se in tam tak in sin an lo chan lai in, chu neka na lem, hmangai le ngai hai chan khawm ei lo um. A lo tawi ngei kum khat sung chu.

Ieng po khawm chu lo ni sienla, hi kumkhat sunga a mi lo support tu hai popo, artikul, chanchin lawrkhawm, ţawngbau laksawng le a dang dang hai hung suo-ve tuhai popo, trongbau suok changa lungsen neka lungril lien tak a, fun anga mi lo pawm pek tu hai popo le a poimaw tak news tiem tuhai popo in renga chunga lawm thu MT Lenglai Gurup hai in kan hung hril cheu.

Awleh, hi kum khat chu ei news ei lo sut der ta a, nisienlakawm kei ni a news suttu hai in mi hriet chieng lem theinadingin tawitein hi self-introduction hung peng katih:

Tlangval, milai a kut suk puok malam a tarmit namtung in hmu hlak chun James Daihmingthang Pudaite - website incharge ni ngei ati. Ama hi makhat chova, bag pai puma lawn vat vat hlak ani lei in a fit hle.

Tlangval, iengtik lai khawma a I phone a “Office a ka um” hung ti tu chu Joseph Lalpiengrem Joute (Sepa) - chief of trongbau/chanchin lawrkhawm department ni ngei ati. Office a hau lei a office a um ran ei ti lam chu annaw.

Nunghak in I zuk lut a, tlangval hawn lo lenghai lai a nunghak bula lo innui sar pa kha Jacob Lalamalsawm ni ngei ati. Lenglai Gurup member lai chu office kai tum a office tlung ngun naw tak ni thei ati. (Office dang atlung ei ti na lem chu ani chuong nawh).

Papui hmeltha, innui dei zing, zai dam deu, a nu le nau ngai thu khawm hril ngai bek bek lo, pathienni a lekha

phek eng choi deu var in hmu hlak chun Lalthakhum(Buonga) ni ngei ati.

Rawl puok kang, mipui inhmukhawm na a thuhril thiem em em in hmu chun Stephen C Hmar ni ngei ati. Nuhmei mani nek a insang lem, hmangai le thu awi deuva (thaibawi tina ani chuong nawh) zui tlut tlut in hmu chun ama ani thei bawk.

Ni sa hnuoi ni sien, ruo hnuoi ni sienla, soisel ţhak lova inţhung hman lova (ngir pum tina ani chu) tlawmngai deuva mipui lai a lo chang vat vat in hmu chun Chrstopher Lalrothang ni ngei ati. Ama hi mipui lai cho ni lovin in sung a khawm an vir vet vet hlak.

Tlangval, nunghak han an I sei ngam bek lo, newspaper eng le laptop pai pum a Kalina lai lawn vet vet hlak (abik in inrinni zan) in lo hmu hlak chun Marc Lalrohlan ni ngei ati. Lampui a in intuok pui a alo biek naw cheu ani kawm in, a biek pei naw lei cheu ni lovin a motor khal a uluk em lei ani lem.

Tlangval, rail lu anga ziel khu a khu vut vut, phing in bel deu hlek, in nui vak, in hmur vak in lo hmu hlak chun John Dulian ni ngei ati. A umna hlak khawpui Delhi, Chandigarh le Mumbaihai a hmangaizie hrilhlak tlangval in hmu chun ama ani thei bawk.

Best of TRONGBAU

Kolkata ka um lai-a ka thilthaw thatak nia kala hriet zing chu ka pi thawlawm ding chengruk(Rs6) ka thawn kha la ni’ng atih.

- Lalthasang

Pu hai ,kei chuh mi lo ngaithiem ro aw...kei chuh nuhmei chiterek buoi in ka buoi char char anih. - Donald Ngaite

Virus fever anti anti ku hi aw,ka hei nat meu chu,khai ka thlarau kan thla trep an nawm ie. Mumbai nughak hai ka la ngai ema ka lan thla naw mei mei ani aw…Ana chu ka har pei naw khoma phona chu mi ka la biek pei tho……

-LoveJohn

Kalina nunghak pakhat a zuk damnaw meu chu,Vashi le Kalina kar hi penkhatin ka hmang el anih.

- James Daihmingthang

Damdawi mum lien pa a hung zet khan chu,ka natna po po khom sikthlak ang hlol-in ka dam vong vong nghal el..ka ngei khop el hi damdawi hih.

- Monica Lalneivar

Function ei nei nawk pha pha chu,a hun taka ei tran thei naw chun,trin vawng nghal ding,U Luoi,Rama le U David lovin ngir tir ka ta, a hung in hnu hnu an mong tam ka lovin zep tir pei ding (Chom-khat-hnung-in a hung innui)

-Darzakhum Songate

Nuhmei nei hi keima tieng taka lan pei zan naw lang khawm, leilung le lottery hai chen hin ka trul zie chu an mi hriet puiiin ,an mi thrang pui chu anih.Dinner Set hang man reng reng khawm kha a umzie an thuk anih.Khuanu ruat lo D kha chu sira hnawlin,nuhmei khawm hi lottery a thaw el chi am an ta...Sangbai??

- Jacob L Shakum

Monu in kutsebi a min buntir dinglai ka kut an thin chei(2) chu.Nervous am Kailash effect?Ka hriet bik ta nawh.

- Lalrothang Tusing

Kei lem chu ka pieng hma dai-a saphming nei kan tah sawn naw.”

-Eden-par-mawi Khawli

Khawsawt Gurup kha Khawli in suktawp sien khom,tuhin kei-in a thar kan din nok anih.Member a nuom(2) zom thei zing”

-Donald

Mumbai tlangvai hai,a biekin MT tlangval hai James Dai-a rawi-in,Kan inah in hung leng hin ka U hai le Monica chau in hrieta,ei ni khom hair stylist ei um ve zinga

- Ramthienghlim

Sam keitluon tluon in an nei pei a kei khawm ka kei tluon ve el ta diem a ni aw.....

- Racheal Lalhrietpui

sap hming hi in ti vet a ,kei khom saphming ka nei tho Jerusalem

- Lalnuntluong

Rengkai le Khawmoi-a inthawk nunghak shipment hni an hung ding an ti na,nunghak hung tlung thar hai po po kei thlang first.

- Carlos Lienlal

“ Kei thlang First kati a chu U Sepa’n amilo thlang khal vawnga tie…. Pawi thei khawp el veng ka hang umsawt taluo chuh…..”

- Carlos Lienlal

“Ama venga hang suok zawk chau dingin an hrila kha chen a hang um bohmang dai ani kha the. Chuleia ka nuom po kalo thlang ani el chu the. Hril ding dang a um a?”

- Joseph Joute(Sepa)

Hun ei hau rak ta naw leiin,Testimony hung hril ding hai kha,Cowboy ang deuvin in hung draw nghal ding anih”

- Pastor Lalsiesang

In-nei hnung-a(Kohran dan angin) Lalrothang a la broken heart zing el hih..ka hriet theim thei lo anih…

- Senior Mem-Bhai,MT Lenglai Gurup

Mumbai tlangval hai in zei naw taluo..ka nghok..Aizawl ah..Second hand thuomhnaw-in ka hang sumdawng dai ding

- Neihlupui

Tulai chu zawngtra lovin ka hun ka hmang zo...a tung in ka tang met leh..mi puon em khom ku hih zawngtra hmu in ka hmu-a,lo ka tum pei el anih

- Zothansung

Zankhat nunghak lenga ka fe chu,ka nunghak leng han Class-8 inchuk an mi lo sawn ve ringot..ka kum ka zuk hril chu..trit khom an ti ngam ta nawh...Pupu an mi tin aw chau anih - Hau Joseph

Tlangval inleng ei nei lai lai Eli hi a lo trong trong in , khom ku hi ni tang a ti ngaizawng ka nei thei naw na.

- Joy Rebecca

ka phone a unreachable ran hih Doll kan chu ti na kher an nawh..?...”

-Sepa

Zankhat khan Big Village ah ka lo leng dek dek a,Living(Kalina supplier) a hunga, ‘is this ya house,i show you everywhere in Kalina’ a mung ti ringawt chuh,mi nunghak leng muk lai tah.PG ah a la hung fuk naw hrama,a zie tak al a um

-Zohmingsang

Uncle Living a trong pei hmel em baka,Kalina sung hih a fangkuol hne sie,Andheri tieng,Uncle Living hmu phak nawna tieng kan pem tum deu an tah”

- Zohmingsang

Nuhmei nei ta laklaw chun, an zam a,pathloi ding nek chun an puonbil khom sawp el ding anih” Sangbhai

Marka, ana Good Friday khan I car kha biekin chen a nam in, I nam tlung zak an ta.. tak tak anie… - Darzakhum

Call centre chau hih zan sin a lo um biek naw a ni hih,Card-Centre khom hih zan sin a lo ni ve hle,an dik am Lower House hai

- Hau JoSeph

“ in football pet rawt vet hih, kan in sung ka buoi pha zie anih.zani inrinni sun dar 1:00 a inthawk khan a lovin siem zo vawng an tah.Biek ina ballboot a hung bun pal ding hih ka lovin lau taluo-a..”

Dr. Laldaikim

Pastor Pa, ka bu thring fak hih zuk fa zo ka ta, kan in hluo thar ku hih I fe hma’n zuk in hlan vak raw aw..”

- Hmangaizuol

“Joute attraction hi chu a hrat ning ati, ei Secy Pu mi hril hrep sien khom Joute zunzam ana, ama khom an kuoi top ve tho si, mi ati atia chu….”

- Memory

Ei typhoid vaccination nei ding hih,ka lo phur bawk,tlangval tieng kha min injection tir naw pal an tih,kan lau bawk”

- Mary Khongsai

Ei vaccination kha chu ka hlok pui khop el.3 years typhoid free chu hrillo..a syringe khan ka lungril chen a zu kap sa-a..damsung dai dinga..ka lungril hi a hung kap am aw ani ding? ” - -James Daihmingthang

“Dai-ah lo lungngai thraknaw rawh. A U(…..)kalo convince vawng an ta kha. Siel sawm(10) thinghawng sir khok thei thral kalo nepthlak pek che an ta kha.”

- Lalthasang

“ Jacob, I conscience in a la kik dat dat che chun, I lung sukmuong roh.Pathien in a la maksan naw che ti na,a ni chuh”

- John K Dulian

“ tuiruong tui dawn phak chin hih chu ngaituo ding meu kan um le.Kan khat hin kan in todel hne anih”

-Reuben-David Khawbung

“Chanchin tha,chanchin tha, ei ti;ei ti-a,Chanchin tha hih iem ani lie?”

- Pastor Pa

Thil mak deu pakhat chu May-June lai khan lum leiin imu ei khop nawa,tulai ruok hin chu imu in hnik talu leiin Imu ei khop nawk nawa, I don understand”

- Lalal

“ Tuhin Pasal le pasal,nuhmei le nuhmei hi in nei vong ta in la, chi ei inthla thei naw ding ana.Kum 100 khat hnunga chu tunam hnuoi ro hlu’ng an ta?”

- Rama Amo

“Lenglai Gurup hai hih, zingtieng dar 3:00 hnung-a nunghak leng dinga insuok chau nasan hih,I aw a san ding awm-a ka ngai chuh,phak deu ta hnung chun,nunghak hai khom khan “awveh” hang ti khah a awl ta lem-a, a nih”

- Darzakhum

“ U Eli, lam kan hmanga, chu lei ku chun Mumbai map kan chawka….ana chu Mumbai map a hin LOC ka hmu zo der le, ka zong nasa vei leh”

- Alex

“Ei sports meet chu MHWA hminga Pune fe kan sawna,hlak chu PG outing ang tho anih”

- Carlos Lienlal

“kailash.. kailash inti inti-a..iem a nih ka tia....ka zuk hriet chu a lo va ho lawm lawm…”

- Jenny Hrangneimawi

“Nk ei intlonpui/ei lenglai, in ring deuva Skoda ti-a an mi lo ko hi chu a fuk naw deu anih.Abiekin Marc le Dai hih an mi kovin ring thei sie”

- Zohmingsang

Jacob, Mumbai ka hung vung lut char, nunghak leng ding I hriet am? Hung rawh va leng e tih.

- Kaprosang Joute

Kei chu tulai chu ka heart broken a ih. Mumbai a hin a mi hnem tu ding an um naw am ani aw.

- John Dulian

Kan hung inkhawm thei zie naw nasan chu, kalman lei ani nawh, ei ni Mumbai America-a um ei ni hi the, e in khawm hun hi keini ta ding chun Midnight service ani ringot.

- Lungawizo

Sepa in a mi leng fuk thei naw chun, ka leng hrat hle ning ati.

- Zari

Mumbai Jame Bond ni ringawt khawm hi sawl a um. “License to kill” ka nei ringawt a chu, imu ka khawp ngai nawh.

- Jacob Sakhum

We used to eat bamboo from the beginning (an manager pa kawla ruotuoi khawm kan he hlak a ti na a nih)

- James Bossini

Nuhmei inruk hi a lo awlsam naw nhei maw Ste, va tak kir nawk nuom a um el a.

-Lalrothang Tusing

CHANCHIN LAWRKHOM

~ Zani inrinni tarik Sept 05, 2009 khan Pu Kaprosang Joute chu Pune HSA Fresher’s Meet a voirietna(8) Guest of Honor dingin a va thrang.Mumbai tieng-a ei member Marc Lalrohlan,Sam Lalringsan le Joe Songate haiin an ve uop mawi.

~Welfare Secy Pu Stephan C Hmar chun zani inrinni khan Maruti Car(Alto) tharhlok an lovin chawk tah. MT in ei lawm pui hle.

~ Ei unau Andheri tienga ei unau hai chun zani khan, Chakala,Andheri(E) ah Saikot Children Home 29th Anniversary puithu takin an hmang.Welfare Chairman Pu Darzakhum Songate Khuollien a hmangin,ruoi ropuitakin an thre.Kalina tienga ei tlangval hai khawm thra hnem tawk tak an hang thrang ve.

~ Pi Thinnieng w/o Pu Lalpieng fel Joute chu tuta kar liem ta po khan damthra rak lovin a khawsa.

~ Hmangaizuol chu karliem ta khan khuo tieng panin a suok.Chuong ang bawkin Judith Joute kham a sin thawna zawm dingin kar ta khan Australia a pan.

~ Pastor Thanglien, kum 89, (Ei member, Pu Kaprosang Joute a Pu) chun zanikhan ami lo boral san ta. MT in ei sun pui hle.





1 comment: